PSIHOSOMATSKE BOLESTI

Psihosomatske bolesti su telesna oboljenja u čijem je nastanku  psihički činilac  odigrao važnu ulogu. Gledano klasično medicinski, bolest nastaje tako što spoljašnji uzročnik izaziva oštećenje tkiva i poremećaj funkcije. Kod psihosomatskog modela bolest se razvija drugačije. Psihički faktor, odnosno izloženost stresu u različitim oblicima, dovodi do poremećaja funkcije koji, ako dugo traje, dovodi do oštećenja tkiva. Smatra se da za nastanak psihosomatskih bolesti emocionalni faktor igra presudnu ulogu.

 Mišljenje da snažne emocije(bes,strah i žalost)mogu izazvati telesna oboljenja,vladalo je još kod Hipokrat,Sokrata i drugih antičkih lekara i velikih mislilaca. Početak bavljenja psihosomatskom medicinom označen je radovima Francea Aleksandera, psihijatra, početkom XX veka u Americi.

Psihosomatske bolesti se mogu podeliti na dve grupe.U prvoj dominira hiperfunkcija simpatikusa(kardiovaskularne  i endokrine bolesti) a u drugoj parasimpatikusa(gastrointestinalne i respiratorne).Ova dva sistema rade recipročno i antagonistički.Simpatiklus je aktivan u stresnim situacijama,a parasimpatikus se aktivira u mirovanju.

 Prema Američkom psihijatrijskom udruženju psihosomatske bolesti dele se na:

—  1.kožne bolesti: akne, urtikarija, neurodermitis (hronične kožne promene,pruritus ) i angioneurotski edem (otok kapaka, usana, jezika…)

—  2.bolesti gastrointestinalnog trakta: spazam mišića između jednjaka i želudca i želudca i dvanaestopalačnog creva, želudačni   čir i čir dvanaestopalačnog creva, hronični zatvor, ulcerozni kolitis, hronična upala tankog creva (Crohnova bolest)

—  3.bolesti disajnih organa: bronhijalna astma

—  4.bolesti bolesti srca i krvnih sudova: angina pektoris i infarkt, visok krvni pritisak, aritmije

—  5.bolesti žlezda sa unutrašnjim izlučivanjem: šećerna bolest, nizak šećer u krvi (hiperinzulinizam i hipoglikemija), pojačan rad štitne žlezde

—  6.reumatske bolesti: reumatska upala zglobova, hronična bol u kostima

—  7.ginekološke bolesti: bolne menstruacije, spontani pobačaji

—   8. ostalo: alergijske reakcije, migrene i druge glavobolje, hronični pruritus, tumori.

Psihosomatske bolesti mogu nastati kao reakcija na stres.Adaptacioni sindrom tj.proces prilagođavanja na stres se odvija u tri faze:alarm,otpornost I slom.Najčešće psihosomatske reakcije su:iznenadni ubrzani rad srca,pritisak u grudima,nagle promene visine krvnog pritiska koje uzrokujuje glavobolju i/ili nesvesticu , crvenilo na licu,kožne reakcije, pojačano znojenje, hiperventilacija,osjećaj nedostatka vazduha , osjećaj smetnji pri gutanju, suvoća usta, bolovi u želucu,iritabilna creva,prolivi i zatvori, osećaj nadutosti,  povraćanje, osećaj trnjenja ekstremiteta, često mokrenje, zujanje u ušima (tinitus), nesanica .

Zajedničke osobine ličnosti onih ljudi koji obolevaju od psihosomatskih bolesti su:operativno mišljenje, to je kvalitativno siromaštvo u odnosima bolesnika sa njegovom okolinom,defektna struktura unutrašnjeg JA koje se pokazuje u nezrelosti, kao i u pražnjenju napetosti kroz psihosomatske reakcije,psihosomatska regresija, koja se spušta na vrlo prmitivan razvojni stepen ličnosti.

Značaj ranog detinjstva i uticaj roditelja na kasniji razvoj nekog psihosomatskog bolesnika je bez sumnje od velikog značaja. Nedostatak ljubavi, i nedovoljna briga za dete kao i preterana briga i razmaženost mogu dovesti do stvaranja pasivno zavisnog tipa ličnosti, sklonog regresivnom reagovanju, odnosno psihosomatskog pacijenta.

Smatra se da se psihosomatski bolesnici leče u dve faze, u prvoj se leči bolest, u drugoj bolesnik. To znači da se u prvoj fazi medikametima tretira bilo asmatična kriza, krvareći ulkus, ili jaki abdominalni bolovi kod ulceroznog kolitisa. Zatim počinje psihoterapijsko lečenje. Nekada se u toj fazi po potrebi daju uglavnom blagi antidepresivi, psihoterapija je u prvom planu. U lečenju bolesnika sa psihosomatskom bolesti  pored osnovnog lečenja od strane lekara kliničara neophodna je I saradnja psihijatara u pacijentovom telesnom I psihičkom oporavku.